LEN KA ZUAM LO

LEN KA ZUAM LO

C. Lalthazuala

Durtlang Lal M.Suaka tupa C. Lalsangliana zaithiam leh hlaphuah thiam, Radio Artist ni bawk hi zaithiam a nihna leh 1972 kum atanga kum 1980 kum sawm bi laihawl vel thlenga Radio Artist lar leh hlathlan programme luah zing ber pawl a lo nih tawh thinna aimahin, a hlaphuah thiamna leh a hlathu mawina te hian hriatzui reng a hlawh zawk dawn a nih hmel khawp mai.

“Len ka zuam lo” tih hla thu mawi dangdai zet mai, zaimi lungleng zofaten khawvel tawp thlenga kan duh em em reng tawh tur, a phuahtu C. Lalsangliana chhiar tela zaithiam lar leh hriat hlawh tak tak panga zetin an sak, phuah chhuah a lo nih dan hi i han thlur bing phawt teh ang.

Kum 1980 kum daih tawh, kum 33 her liam tawh khan Mizoram Collge upa leh hlun ber Pachhunga University College zirlai 70 zet mai, excursion/study tour kal turte chu fund an hmuh tlai avangin 1980 July thlaah an kal thei hram a, kum dang ah chuan vai ram khawlum hreawm tuar lo tawk vel chiahin an kal thin a. Hemi kum July thlaa an chhuak ta chauh mai chu, hemi tuma kal zirlaite suangtuah phak bakin vairam chu a lo lum ta em em mai si a, “Parmawi tin bawm, Damna zolur a cheng mizo zirlaite tan chuan Mizoram lama haw leh thuai thuai mai chu a chakawm duh ngawt ang.

Zirlai study tour a kal te chuan, Calcutta atangin Delhi-ah an kal leh a, Delhi khawpuia an awmlai te chuan tuisik lum pep pup hi an in khawlh khawlh reng mai a, an inbual reng mai bawk a, khua a lum em avangin zan lamah mut harsa an ti bawk si a, hreawm an ti lo thei lo, zothlifim lenna, siktui thiang luanna Mizoram, an hmangaih em em, an thlir nin theihloh, an lenna ram chu an ngai lo thei lo a ni.

Delhi khawpui atang hian Mumbai khawpui panin an chhuak leh ta a, Calcutta leh Delhi boruak hreawm tak mai an cham chilh lai daih tawha a rilru a a lo pai veng veng tawh, Mizoram lo nawmzia leh a sik leh sa nawm bik mai bakah a ram thing leh mau, zolentu, thing tin par, siktui thiang luanna, hramthiam vate tuallenna lo nawm bik zia leh chu ram nuam taka pianga seilian te vanneih bik ziate, C.Lalsangliana hian lo ngaihtuah ru veng veng tawhin, Bombay (Mumbai) thlen hma chiah, Nagpur leh Bombay inkarah he hla mawi tak mai “Len ka zuam lo” tih chu a lo phuah chhuak ta hlawl mai a ni.

C. Lalsangliana hi hle hla “Len ka zuam lo” tih phuah tur hian a thiante bul atanga kal hrangin, tlema rilru sawrbing deuh turin a awm fal deuh nghe nghe a ni. Hemi tuma zin zirlai 70 vel zet zingah hian tuna Mizoram politician lar berte zinga mi, vawi duailo Cabinet Minister lo ni tawh P.C.Zoramsangliana hi a tel ve nghe nghe a, Pu P.C. Zoramsanglianate hi Pachhunga University College SU leader an nih lai a ni a, Pu Zoramsangliana hian he hla hi a hmuh tirh phat hian tha a ti ta hle ni tur a ni, a phur berah tangin C. Lalsangliana’n a phuah puitlin hlawt tihah Pu Ramsanga ho chuan an sa an sa ta mai a ni awm e. Reilote chhungin Rail a chuang mek zirlai tam zawkin an thiam hman ta mai niin hemi tuma kalve mi pakhat chuan a sawi nghe nghe.

Pachhunga College zirlai, hemi tuma zin zawng zawngte hian reilote an cham chhung pawh hian, vairam boruak hreawm zia chu an chiang tlang bawk aniang, Bombay atanga an kir leh, Calcutta khawpuia an riak zet chu an za vai hian Tui takin he hla “Len ka zuam lo” tih hi tui em em in an sa rual thup thup thei tawh a ni.

Durtlang khawchhuak hlaphuahthiam, Aizawl Venghlui a seilian C. Lalsangliana hian kum 13 mi lek anih laiin, Shillong – Guwahati Radio Station-ah hla a lo thun tawh a. Hetih lai hian Shillong Mizo H/S a a kal lai a ni a, Aizawl Radio station-ah kum 1972 ah hla pathum thun lehin, chung a hla han thun tezinga “Hellai Di thiang” tih hla phei chu a lar ta hle a, kum thum chhung zet hlathlan hlawh ber te zingah a tling phak  a ni. Kum 1982 ah hla pathum vel bawk a han thun leh a, heihi Radio-a a hla thun tawp ber a ni ta nghe nghe a ni.

“Len ka zuam lo” tih hla tak hi chu kum 1981 a a han thun a ni a. Hemi tuma a hla han thun te zingah hian hlaphuah thiam hmingthang Saitluanga, “Tawnmang lasi” tih hla phuahtu hlaphuah thenkhat a thun telve nghe nghe a, Saitluanga te nen hian an in kawm nasa hle a. Hmun tam takah zai hovin Radioa a hla a thun tum hi chuan Saitluanga hi a tel ngei ngei thin a ni. AIR Aizawl station-ah hla 23 vel a thun a, kum 13 anih atanga a rimawi khawvel zinkawng chu a reive phian e. Tunah chuan an vanglainite leh an vullai nite a lo liam ve tan ta.

Hlaphuahthiam leh zaithiam C. Lalsangliana hi Durtlang lal M.Suaka farnu fate thlah kalzel anih rualin, thlahtu ziding leh tobul tak tak zawk, mipa thisen lamah chuan C. Vansanga zaithiam hmingthang pa te leh C. Lalsangliana pa, Saptawna te hi unau an ni a, C. Lalsangliana nu chu Ngurchhawni a ni. Chithlah bul tak takah chuan anni ho hi Tirhkoh Hnema thlahte an ni a, Tirhkoh Hnema thlahte hian “Zorimawi” khawvel hmasawn chhoh zel nan an thawh hlawk nangiang mai .

C. Lalsangliana te unau hi pali an ni a, mipa pahnih leh hmeichhia pahnih niin, amah hi a naupang ber a ni a, an pu Tirhkoh Hnema kha zaithiam tak a lo ni bawk a, C. Lalsangliana te unau pawh hi an zaithiam vek a, “Sial rangin Sial rang a hring” tih thu hi an thlen dik tir hle a ni. Mizo hmeichhe zaithiam te zinga lar ber pawl Lalrindiki Khiangte (Daduhi) hringtu nu hi C. Lalsangliana te unau zinga upa ber, Lalnuntluangi a ni nghe nghe. Hlaphuah thiam C. Lalsangliana hi kum 1956 apiang a ni a, sawi tawh ang khan hlaphuahthiam leh rimawi tum thiam Saitluanga te nen tleirawl tirhte atanga Zorimawi khawvel liluh ho an ni a, Aizawl theatre hall leh veng hrang hrangah a Band ang ten an zai ho nasa thei hle a. Kum 1970 chho vela khuang vaw thiam lar tak, tuna America a awmta Saithangpuia kha rual u deuhte chuan an hre vek ngei ang.

Saithangpuia’n mipui hmaa khuang a khawnna hmasa ber chu Aizawl theatre Hall-ah a ni a, C. Lalsangliana zai hlaphuahtiam Saitluanga te nen an rem sak tumin a ni a. Hemi tum hian Saithangpuia hi kum 14 mi lek a la ni nghe nghe a ni.

Nov.13.1983 ah runlum nuthai atan C. Lalsangliana chuan Zothanpuii chu a lo thlang fel ta a, chhungkaw hlim tak din in tunah hian Venghluiah an chhungkua in an cheng mek a, fa pathum – C. Vanlalhruaia (Vasa) C. Lallianpuii (Kuri) Vanlalfela (Tika) te chung khuanun a pe a, mahse kan chunga thuneitu Pathianin an fa upa ber Vasa chu, a tlangval uai tawh tihin a seng sak leh ta a ni.

“Len ka zuam lo” tih hla hi a phuatu ngeiin AIR Aizawl station atanga a sak lar hnuah zaithiam hriat hlawh tak tak ten an sa chhunzawm chhove ta zel a. 1970 kum laihawl vel atanga 1980 kum chawhnu lam thlenga Mizo hmeichhe zaithiam lar leh hriat hlawh ber pawl Lalrinmawii khan a Audio-Album ah a telh ve a. Mizo mipa zaithiam lar berte zinga mi Peter C. Lalrinmawiia’n Audio-Album ah a telh bakah tun hnaiah C.Sanga’n a rawn thar thawh ve leh bawk a, “A saw raltiang leitlangpui” pum chhuak Lalropuii Pachuau in thiam taka sa in, a video music pawh miten an hlut hle a nih hi.

Leitlangpui khua rau rau pawh, a veng sang lai veng thengthaw nuam leh boruak thawveng, ni chhuak leh ni tla mawi tak te, a mawi bik riau na, Theiriat nula Lalropuii Pachuau hian a sa fuh thlawt e, a tempo hi a ti rang lek lek na a, mahse a mawidan a dang ve daih thung, Lalropuii Pachuau pianpui aw hi a mawi dangdai em em mai a, a awrawl hian, mi hipna engemaw tak hi a pairu tlat mai a, Mizo lunglenna thlawh bosan hauh silova, tunlai khawvel changkang tak mila zai a thiam riau mai a, a awrawl mawi tak leh hla thu mila a che vel thiam riau maite hian a talent that zia a pholang chiang hle a ni. A sakhmel ngaihnobei tak nena inhmeh ru riau tur hla thluk mawi a zawng thiam em em mai bawk a, he Theiriat nula zet hi chu a chhuanawm thlawt  a ni.

He hla “Len ka zuam lo” tih hla tha chungchuang tak mai a rawn thur chhuak leh ta nalh maite hian Rimawi kalphung a hriatruk zia a tarlang chiang hle mai bawk a. Hla mawi dang pawh a rawn vawrh chhuak leh ngei ang.

Lalropuii Pachuau in “Len ka zuam lo” tih hla a sak a, sound track leh Guiter solo mawi dangdai tak buaipuitu hi C. Lalzarmawia a ni a. C. Lalzarmawia Recording Studio CTC-Recording Studio, Lunglei Ramthar veng atanga tihchhuah a ni a, a buaipuitu hi zorimawi khawvelah chuan ram dung leh vangah hriat hlawh a ni ve tho va, Chennai khawpuia music zirchuak, hlaphuahtiam vang leh zaithiam vanga rampum hriat a ni a, Rimawi lama miril kutchhuak mawi tak mai hi Ropuii pawh hian a vanneih pui a ni ve bawk ang chu. C.Lalzarmawia’n guitar solo pahnih, a hmasa zawka acoustic version leh a hnuhnung zawka electric version a han siamte hian he hla mawina hi a belhchhah nasa hle ani. A video music erawh hi chuan C. Lalsangliana’n hlathu mawi tak tak hmanga Mizoram a sawifiah dan a umpha vak lo thung. Ngaw karah an chang hnem mah mah deuh a ni.

“Len ka zuam lo” tih hla thluk hi mizo hnahthlak hnam lian berte zinga mi, Laizo tlangval Salai Suncheua, a hunlaia Burma ram zawng zawng a larve phak, hla lar tak tak pahnih “Khua a rung thal” tih leh ‘Dawt nak leh Daih nak’ tih hla behchhana siam a ni a, a hlachang tin hi “Khua a rung thal” tih hlathluk behchhan a nih rualin a thunawn erawh “Dawt nak” leh “Daih nak” tih hla thunawn thluk behchhana a ni ve thung. He Laizo (Pawih) hla lar pahnihte hi Salai Suncheua sak ngei pawh hi a mawi hle a. Rangoon Radio Station atanga tihchhuah “Laizo Programme” ti hlu zualtu anih bakah, Mizoram thleng thlengin hriat a hlawh bawk a, tunhma chuan Laizo programme te hi Mizoram lama Radioa nei zawng zawng inah ngaihthlak an nih ve tho thin avangin Mizoram lamah pawh Salai Suncheua hi a lar vet vet thin hle a ni.

Laizo zaithiam hmingthang Salai Suncheua hian Rangoon University atangin B.Sc (Botany) a zawh hnuah District Agriculture Officer hna thawkin kum 54 mi lek niin kum engmaw zat kalta khan a lo boral tawh a, Guitarist ropui Buta of Vulmawi te nen kum 1973, 1974 khan Mandalay University ah lokal hovin an inkawm ngeih hle a, Rock Band ropui, Vulmawi ho zingah khan a telve chawt thin a, Tahan khawpui leh a chhehvela Vulmawi ho zaina ropui tham tak takah a telve chawt thin a ni. Laizo tlangval Salai Suncheua hi Falam khawpui bul lawk Lochawm khuaa piang a ni a, Chin State mai ni lo Burma ram pumpuia lar tham a nih avangin, Burma rama hnam chi hrang hrang zingah Mizo hnahthlak hnam zawng zawng hmel a ti mawi hle a ni.

Salai tih hi mipa sawina a ni a “Mai” tih chu hmeichhe sawina a ni thung. Burma rama Mizo hnahthlak hnam hrang hrangte bial “Chin State” chhunga zohnahthlak zawng zawngte khian he thumal hi an hmang a ni, entirna, Mai – Lalropuii Pachuau, chutiang zelin Solai -Lalzarmawia, Ha hai, hit tawp. Kum 1970 chhovel khan Salai  tawna leh Burmese mipa zaithiam lar ber te zinga mi, heng hunlaia mipa zaithiam lar bera chhal ngam THAY SAI chuan Audio-Album siam dunin Burma ram chhungah a lar hle a, chumi hnu lawkah he Laizo tlangval hian ama pualin, Audio-album, Burmese version a tichhuak ve nghal a, Salai Suncheua chu Burma ram puma zaithiam lar berte zingah a inhlang kai ta a ni.  Zofate zingah hetiang dinhmun thleng phak hi an la tam lo khawp ang le.

C. Lalsangliana’n hetiang taka Mizoram mawi zia leh ram thlakhlelawm tak a nihzia, hlathu mawi em em maia a lo puangchhuak hi zofate tan hian ava hlu tak em. Engpawhnise a tawp khar nan he hla thu mawi elkhen mai hi kan hmang lo phal dawn a mawn le. Hei le “Len ka zuam lo” tih hla thu chu !!!

LEN KA ZUAM LO

Phuahtu  : C. Lalsangliana (Atea)

Satu : C. Lalsangliana, Sikulthanga Rokhum, Lalrinmawii, Peter C. Lalrinmawia, C.Sanga, Lalropuii Pachuau

1.  I lenna ram khia han thlir teh,

Tlangtin an mawi hluan e;

Bawng vate biahthu han chah ila,

Lunglen a nem ngei ang.

Tlangtin chuan la khua thlain,

Romei leh meikhu an zel;

Huiva lenthiam iang thlawkin leng la,

Fan nuam inge partin vulna;

Mahleng phaikuam a cham hianin

Tu dang ngailo ten kan lenna tlang khi

Ngaihlai a zual lunglen ana lua e

Kei zawng maw mahten len ka zuam lo

2. Samtlang, Dingdi, Chhawkhlei par nen

Thingtin lenbuang an vul;

Zotuithiang dawn satin leng nen,

Chawngtinler lenna ramdiai ah.

3. Tlaikhua lo ngui zankhua lo thim

Tuanzai rel vala’n maw;

Chhermei chawiin di run a kai,

Zun ngaih Perhkhuangin a awi e.

Posted in Story.

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *